Nước đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống. Tất cả các sinh vật sống đều cần nước hàng ngày trong cơ thể để tuần hoàn, hô hấp và trao đổi chất. Đặc biệt đối với con người thì nước chiếm tới 80% khối lượng cơ thể. Nhưng để duy trì sự sống thì cần nước trong trạng thái sạch. Tức là có tạp chất nhưng dưới chỉ tiêu cho phép và không tồn tại các chất độc hại.

Lượng nước của trái đất là rất lớn, chiếm tới 70% bề mặt trái đất. Có lẽ con người sẽ không phải lo cạn kiệt nguồn nước trong vài trăm triệu năm tới. Nhưng đó là nước, còn nước sạch duy trì sự sống thì đang suy giảm đáng kể. Nguyên nhân xuất phát từ tình trạng ô nhiễm nguồn nước do con người.

Mục Lục

Ô nhiễm nguồn nước là gì?

Ô nhiễm nước là hiện tượng các vùng nước như sông, hồ, biển, nước ngầm…Dưới sự tác động của tự nhiên và con người làm biến đổi bản chất vốn có theo chiều hướng bất lợi cho sự sống. Làm nguồn nước sạch bị nhiễm các chất độc hại, tác động xấu đến con người, động vật, thực vật, vi sinh vật…

Là hiện tượng nước bị lẫn nhiều tạp chất có hại. Không thể sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau. Thành phần có trong nước vượt quá các tiêu chuẩn được đặt ra.

Ô nhiễm nguồn nước không thể khắc phục và mức độ ô nhiễm sẽ lan rộng theo vùng nước. Từ từ hồ, suối ra sông, từ sông ra biển, từ thượng nguồn xuống hạ nguồn. Ảnh hưởng đến các vùng lân cận sử dụng nguồn nước này.

Cách nhận biết nguồn nước bị ô nhiễm rất đơn giản: màu sắc biến đổi, có mùi lạ, sinh vật sống tại nguồn nước ít đi, chết,… Con người khi uống phải nguồn nước này bị các bệnh về đường tiêu hóa,…

Nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước

Nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm môi trường nước là từ tự nhiên và con người. Một số hoạt động của thiên nhiên và con người ảnh hưởng đến nguồn nước. Tuy nhiên con người sinh sống phần lớn trên bề mặt trái đất và thường có xu hướng sống gần nguồn nước. Công thêm cuộc sống hiện đại ngày nay, một số hoạt động của con người đã đi quá tầm kiểm soát. Phá hủy môi trường sống nói chung và nguồn nước nói riêng.

Có một vài ý kiến cho rằng ” con người là virus, phá hủy trái đất “. Với tình trạng hiện tại thì ý kiến này đa phần là đúng. Còn trong tương lai có đúng hay không thì còn dựa vào ý thức, biện pháp của chính chúng ta. Vậy con người đã tác động xấu đến nguồn nước như thế nào?

Ô nhiễm môi trường nước từ các hoạt động của con người

Hoạt động công nghiệp làm ô nhiễm môi trường nước

Đây là hoạt động có tác nhân lớn làm ô nhiễm môi trường nước. Các nhà máy trong quá trình sản xuất của mình, có một lượng chất thải nhất định. Theo quy định lượng chất thải này phải được xử lí khép kín, đến ngưỡng an toàn theo tiêu chuẩn. Sau đó mới được đưa ra ngoài môi trường. Tuy nhiên, hạn chế về công tác quản lí và ý thức kém của co người. Vẫn có lượng lớn chất thải chưa qua xử lí được xả trực tiếp ra nguồn nước.

Đặc biệt lượng chất thải này 100% đều làm ô nhiễm môi trường nước. Chứa các hợp chất nguy hiểm, các chất cấm bị hòa lẫn vào nguồn nước. Gây bất lợi, hủy hoại sự sống, ảnh hưởng lớn đến các vùng lân cận.

Gần đây có rất nhiều vụ việc xả thải chất độc ra nguồn nước của các công ty, doanh nghiệp bị phát hiện. Tuy nhiên đó chỉ là bề nổi, vì vậy không có gì khó hiểu khi tồn tại rất nhiều vụ việc như vậy chưa bị phát hiện. Điển hình chúng ta có thể thấy, nguồn nước gần các khu công nghiệp, công xưởng sản xuất đều ô nhiễm và không sử dụng được.

Hoặc một số sự cố rò rỉ chất độc hại cũng ảnh hưởng đến không chỉ nguồn nước. Đặc biệt là rò rỉ phóng xạ, cực kì nguy hiểm và gây hậu quả lớn.

Hoạt động nông nghiệp làm ô nhiễm môi trường nước

Hoạt động nông nghiệp cũng cần phải thực hiện đúng cách để đảm bảo an toàn cho môi trường. Các chất độc hại như thuốc trừ sâu, phân bón, thức ăn chăn nuôi, phân trong chăn nuôi. Nếu sử dụng không hợp lí sẽ tồn tại dư lượng hoặc bị thải trực tiếp ra môi trường.

Cụ thể việc sử dụng quá liều lượng phân bón, thuốc trừ sâu, thức ăn cho cá quá liều. Sẽ không được hấp thụ hết và lây nan vào môi trường nước. Thậm chí vỏ, bao bì thuốc sâu bị vứt trực tiếp vào nguồn nước. Và phân bón sử dụng quá nhiều không những gây hại cho cây còn gây ô nhiễm nguồn nước. Và tất nhiên nguồn nước khi có sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu ít hay nhiều đều làm thay đổi nguồn nước và không sử dụng được.

Ở các nông trại, hộ chăn nuôi thường tồn tại lượng lớn phân từ gia súc, gia cầm. Phân động vật với số lượng lớn xả trực tiếp ra môi trường, gây ô nhiễm nguồn nước.

Hoạt động sinh hoạt của con người làm ô nhiễm môi trường nước

Trong quá trình sinh hoạt con người cũng gây ô nhiễm môi trường nước. Thậm chí là nguyên nhân ảnh hưởng nặng nề, nhanh chóng và lan rộng nhất.

Trong nước thải sinh hoạt của con người chứa rất nhiều tạp chất. Từ các sản phẩm hóa học dầu gội, dầu rửa bát, sữa tắm,… Hay các chất hữu cơ lẫn với nhau từ hoạt động giết mổ, ché biến thực phẩm. Gần như đa số lượng nước thải sinh hoạt này đều bị xả trực tiếp ra môi trường mà nơi tiếp nhận cuối cùng là nguồn nước.

Ngoài ra trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, con người xả thải lượng lớn rác thải ra môi trường. Và đa số lượng rác này bị xả thải ra nguồn nước. Với nhiều tạp chất và số lượng khổng lồ thì lượng rác này được gột rửa và tạp chất của chúng hòa lẫn vào nguồn nước. Chưa kể lượng rác này còn làm tắc nguồn nước, sẽ không được lưu thông làm vùng ô nhiễm ngày càng trở nên tồi tệ.

Ô nhiễm môi trường nước từ các hoạt động của thiên nhiên

Một số các hoạt động của tự nhiên cũng gây ô nhiễm nguồn nước. Nhưng hậu quả ô nhiễm của chúng có thể giải quyết trong thời gian ngắn. Với số lượng không quá nhiều. Bao gồm một số nguyên nhân sau:

Mưa bão lũ lụt

Các trận mưa bão lớn hay lũ lụt thường cuốn theo lưu lượng nước lớn xuống hạ nguồn. Hoặc làm ngập úng cục bộ một vùng rong thời gian dài. Trong quá trình di chuyển lượng nước này cuốn theo nhiều tạp chất, rác thải, bùn đất. Hay làm ngập úng, làm thối, chết cây cối, đồng vật. Làm cho nguồn nước trở nên ô nhiễm trong một khoảng thời gian nhất định.

Lụt lội làm cho nhiều nguồn ô nhiễm trên mặt đất hòa quyện vào nguồn nước. Như các cống rãnh, bãi rác, nguồn nước ô nhiễm, các chất bẩn tại đây theo nguồn nước hòa trộn với nhau. Tạo nên một vùng bị ô nhiễm nguồn nước với quy mô lớn và nặng nề.

Ngập mặn

Ngập mặn, xâm nhập mặn cũng là tác nhân gây ô nhiễm nguồn nước ngọt. Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này là khô hạn, kèm theo thủy triều nên. Làm thay đổi nồng độ pH,… Khiến cây cối, động vật, con người không có nguồn nước ngọt để sử dụng.

Xác thực vật, động vật chết

Xác động vật thực vật chết trong nguồn nước sẽ phân hủy theo thời gian và làm ô nhiễm nước. Tùy vào số lượng ít hoặc nhiều sẽ gây nên hiện tượng ô nhiễm nặng hoặc nhẹ.

Ngoài ra còn có tác động từ những hoạt động khác từ thiên nhiên. Một trong số đó là hoạt động của núi lửa gần các nguồn nước như bờ biển, sông, hồ,… Hoạt động của núi lửa làm phun trào dung nham làm nóng nguồn nước, làm chết động vật thực vật,…và thải ra lượng lớn chất độc hại vào nguồn nước. Hay các vụ xói mòn bờ sông, hồ cũng làm ô nhiễm nguồn nước.

Tác hại của ô nhiễm nguồn nước

Ô nhiễm nguồn nước ảnh hưởng đến sức khỏe con người, động vật, thực vật

Như chúng ta đã biết nước là một thành phần tạo nên và duy trì sự sống. Cơ thể của con người, động vật, thực vật chứa lượng lớn khối lượng nước. Nhưng lượng nước hấp thụ vào cơ thể phải là nguồn nước sạch, đảm bảo các chỉ tiêu. Không chưa các độc tố, chất bẩn, các chất quá hàm lượng cho phép.

Trao đổi nước là hoạt động diễn ra hàng ngày hàng giờ. Vì vậy sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm sẽ làm tăng lượng chất độc trong cơ thể. Sẽ gây bệnh tật hoặc phá hủy cơ thể của con người, động vật, thực vật.

Chúng ta có thể thấy một số bệnh cụ thể do nhiễm độc nguồn nước.Như các bệnh về đường tiêu hóa, ung thư, cơ thể bị nhiễm độc, ngộ độc,…

Nguồn nước ô nhiễm cũng là điều kiện thuận lợi để phát sinh những loài vi khuẩn có hại. Là nơi có điều kiện thuận lợi cho sự sinh trưởng của các động vật truyền nhiễm như ruồi, muỗi,…

Ô nhiễm nguồn nước ảnh hưởng đến kinh tế, đời sống của con người

Con người cần nước sạch cho tất cả các hoạt động sinh hoạt sản xuất để đảm bảo sức khỏe và duy trì mạng sống. Tất cả những hoạt động hàng ngày như tắm, giặt, nấu ăn, uống đều sử dụng nước sạch. Các hoạt động này không thể dùng bằng nguồn nước bị ô nhiễm vì không hợp vệ sinh và đảm bảo an toàn sức khỏe.

Nguồn nước bị ô nhiễm sẽ đặt ra vấn đề làm sạch nguồn nước và cung cấp nước sạch. Đặt ra vấn đề rất lớn về công nghệ, khoa học, trí tuệ, kinh phí để giải quyết vấn đề này. Hãy thử tưởng tượng ở những vùng nguồn nước bị ô nhiễm nặng nề không có nước sạch sử dụng. Hoặc những vùng khan hiếm nước sạch, thì việc cung cấp nước sạch cho đời sống là rất khó khăn. Vì vậy nếu nguồn nước bị ô nhiễm sẽ đặt ra vấn đề cung cấp nước sạch rất lớn cho hàng chục, trăm ngàn người.

Ô nhiễm nước còn làm thực vật, động vật chết. Ảnh hưởng đến nhu cầu cung cấp nhu yếu phẩm lương thực, thực phẩm của con người.

Ô nhiễm nguồn nước làm mất mỹ quan môi trường. Chuyển màu và bốc mùi nồng nặc, ảnh hưởng một khu vực nhất định.

Biện pháp khắc phụ ô nhiễm nguồn nước và giữ an toàn nguồn nước sạch

Thắt chặt quản lí các khu công nghiệp, các xưởng chế xuất, đặc biệt là quản lí xử lí chất thải, nước thải. Xử lí nặng những hành vi đổ trộm rác thải ra ngoài môi trường.

Phát triển các kĩ thuật tiên tiến bảo vệ môi trường, xử lí nguồn nước ô nhiễm.

Nâng cao ý thức của người dân trong việc bảo vệ nguồn nước sạch.

Nâng cao tinh thần tố giác của người dân khi phát hiện chất thải, nước thải bị đổ trộm.

Xử lí nước thải, rác thải đúng cách trước khi xả ra môi trường.