Thực Trạng Rác Thải Nhựa Tại Việt Nam – Mối Nguy Hại Dai Dẳng

Hiện nay các đồ dùng làm bằng nhựa rất được ưa chuộng sử dụng trên khắp thế giới. Những sản phẩm phổ biến từ nhựa được sử dụng rộng rãi là túi nilon, hộp nhựa,… Các loại vật dụng này được dùng để chứa đựng thức ăn, vật dụng. Chúng phổ biến, tràn nan và dẽ mua đến mức đâu đâu cũng có, đâu đâu cũng sử dụng. Chúng tồn tại trong các hộ gia đình, ở các cửa hàng, tiệm tạp hóa, tại tất cả các chợ, siêu thị,… Hầu như với các nhu cầu chứa đựng và một số nhu cầu khác đều sử dụng các đồ dùng làm từ nhựa.

Đồ dùng làm từ nhựa rất tiện dụng và có giá thành sản xuất rẻ. Nhưng gần đây có thể thấy vấn đề về rác thải nhựa là một vấn đề được quan tâm và bàn tán rất nhiều. Thậm chi nhiều quốc gia còn đem ra khuyên cáo, thay thế sử dụng các đồ dùng từ nhựa sang các loại đồ dùng làm từ vật liệu khác. Vậy nguyên nhân cụ thể từ đâu mà các vật liệu nhựa này bị hạn chế sử dụng. Trong bài viết này chúng ta cùng tìm hiểu về rác thải nhựa và môi nguy hại mà nó mang lại.

Rác thải nhựa là gì?

Rải thải nhựa là các loại rác làm từ các loại nhựa tổng hợp. Các loại vật dụng làm từ nhựa sau khi sử dụng 1 hoặc nhiều lần bị con người bỏ đi và không sử dụng nữa. Rác thải nhựa được con người xả ra ngoài môi trường hàng ngày.

Rác thải nhựa chiếm số lượng rất lớn trong các loại rác thải con người thải ra hàng ngày. Trong số đó phải kể đến những loại rác thải dùng 1 lần. Những sản phẩm từ nhựa được tạo ra với mục đích dùng một lần. Rác thải nhựa sử dụng 1 lần bao gồm: túi nilon, chai nhựa, cốc nhựa, đũa nhựa, thìa nhựa, hộp xốp,… Với tên gọi sử dụng 1 lần, những loại đồ nhựa này được sử dụng chỉ 1 lần và bị vứt bỏ. Ngoài ra loại đồ dùng nhựa này được sử dụng trong nhiều lĩnh vực thực phẩm, công nghiệp, nông nghiệp,… Vì vậy tần suất sử dụng chúng là đếm trên đầu người và lặp lại nhiều lần trong ngày. Thế nên số lượng rác thải nhựa này là rất nhiều và quá tải, không thể xử lí kịp thời.

Hiện nay có thể thấy 100% số quốc gia trên thế giới đều sử dụng các sản phẩm làm từ nhựa, đặc biệt là nhựa một lần. Còn số lượng rác thải nhựa cũng tỉ lệ thuận theo con số sản xuất.

Vấn đề về đặc tính của sản phẩm làm từ nhựa và rác thải nhựa

Các sản phẩm làm từ nhựa trước đây được coi như là một cuộc cách mạng, tiến bộ của con người. Từ khi vật liệu nhựa xuất hiện đã thay đổi cuộc sống con người theo chiều hướng mới.

Nhựa hay chất dẻo, mủ là các hợp chất cao phân tử. Được dùng làm vật liệu để sản xuất nhiều loại vật dụng trong đời sống hằng ngày như là: túi nilon, hộp nhựa, áo mưa, ống dẫn điện… Hay những sản phẩm công nghiệp gắn liền với đời sống của con người. Nhựa là loại vật liệu có khả năng biến dạng khi chịu tác dụng của nhiệt, áp suất. Chất dẻo còn được sử dụng rộng rãi để thay thế cho các sản phẩm làm bằng: vải, gỗ, da, kim loại, thủy tinh. Vì chúng bền, nhẹ, khó vỡ, nhiều màu sắc đẹp.

Tồn tại với số lượng nhiều và liên tục gia tăng

Hiện nay rác thải nhựa tăng không ngừng bởi đặc tính tiện dụng và khó thay thế. Đồ dùng bằng nhựa từ lâu đã chiếm vị trí quan trọng trong đời sống của con người. Sản phẩm làm từ nhựa rất bền, dễ tạo hình, chịu lực tốt, dẻo dai. Chi phí sản xuất rẻ, nguyên liệu rẻ dễ tìm, có thể tái chế. Vì vậy được ứng dụng rộng rãi vào cuộc sống. Vì đặc tính vật lí tốt, dễ dàng sản xuất, nhu cầu sử dụng nhiều, cơ sở tái chế đảm bảo ít. Vì thế rác thải nhựa ngày càng nhiều thêm và nơi lưu giữ thì tất nhiên là môi trường tự nhiên.

Khó phân hủy

Rác thải nhựa tồn tại trong môi trường tự nhiên cực kì khó phân hủy. Rác thải nhựa có thể mất từ vài chục năm, vài trăm năm thậm chí vài nghìn năm để phân hủy hoàn toàn.

Khó thay thế bằng các sản phẩm từ vật liệu khác

Rác thải nhựa tồn tại như một phần thiết yếu của cuộc sống. Các sản phẩm làm từ nhựa tổng hợp cũng rất khó thay thế bằng các sản phẩm khác. Không phải vì con người chưa tìm ra được vật liệu thay thế. Trên thực tế đã có rất nhiều sản phẩm thay thế làm từ các nguyên liệu thân thiện với môi trường được phát minh và đưa vào sử dụng.

Nhưng vấn đề được đặt ra và cản trở những sản phẩm thay thế này là chi phí và nguồn nguyên liệu. Trên thực tế các sản phẩm an toàn để thay thế này lại có mức chi phí sản xuất khá cao. Các nhà máy có thể sản xuất dựa trên các công nghệ này cũng gần như là không có. Với mức chi phí cho các sản phẩm thay thế đắt đỏ thì không phải người nào cũng mua và sử dụng được.

Tác hại của rác thải nhựa đối với môi trường

Đối với con người

Rác thải nhựa tạo ra vấn đề lớn về chi phí, năng lực xử lí. Trên thực tế để xử lí hiệu quả lượng rác thải nhựa thì hầu như các quốc gia chưa thể đáp ứng được. Muốn xử lí hiệu quả cần kinh phí rất lớn, cùng với nguồn nhân lực cũng như trí tuệ phát triển những công nghệ xử lí tiên tiến, hiệu quả. Vì vậy đa số rác thải nhựa được chôn lấp, tốn kinh phí cũng như cần quỹ đất rộng lớn.

Làm ô nhiễm môi trường sống xung quanh con người, gián tiếp gây nên các loại bệnh tật hiểm nghèo. Rác thải nhựa làm ô nhiễm môi trường, các môi trường bị ô nhiễm bởi rác thải nhựa là nơi lí tưởng cho nguồn bệnh và các động vật trung gian lây truyền bệnh phát triển mạnh và nhanh chóng.

Khi rác thải nhựa bị đốt tạo ra khói độc ảnh hưởng đến sức khỏe và có thể dẫn đến tử vong. Hiện nay nếu không chôn lấp thì rác thải nhựa sẽ bị đốt. Ở một số cơ sở tái chế nhựa không đảm bảo chất lượng thường ô nhiễm rất nặng. Gây khó chịu cho người dân xung quanh khu vực này thường bị các bệnh về đường hô hấp và ung thư.

Ảnh hưởng đến mỹ quan: Các bãi rác thải nhựa tràn nan mọi nơi gây mất mỹ quan và rất bốc mùi.

Đối với môi trường tự nhiên

Rác thải nhựa rất khó phân hủy vì vậy đặt ra vấn đề lớn đến môi trường.

Rác thải nhựa rất tai hại đối với môi trường sống tự nhiên. Trong tự nhiên rác thải nhựa bị xả ra trực tiếp và tồn tại ngày qua ngày mà không được xử lí. Môi trường tự nhiên bị coi như nơi chứa đựng tất cả các lượng rác thải nhựa.

Gây ô nhiễm môi trường: ô nhiễm đất, nguồn nước, không khí. Rác thải nhựa khi thải ra môi trường nước sẽ làm tích tụ lượng rác lớn cùng với lượng chất bẩn lớn không kém. Việc đốt và tái chế rác thải nhựa hiện nay thải ra lượng khói độc làm ô nhiễm môi trường không khí. Đặc biệt nguy hại khi con người động vật, thực vật thường xuyên hít, hấp thụ phải.

Rác thải nhựa lẫn trong rác thải hữu cơ làm chúng khó phân hủy.

Khi chôn lấp, rác thải nhựa sẽ làm cho đất không giữ được nước, dinh dưỡng. Ngăn cản quá trình khí oxy đi qua đất, gây tác động xấu đến sự sinh trưởng của cây trồng. Nó có thể làm ô nhiễm nguồn nước, gây ra cái chết của các vi sinh vật có lợi cho cây ở dưới lòng đất.

Rác thải nhựa gây nên tình trạng ô nhiễm trắng.

Rác thải nhựa làm chết động vật, thực vật. Đã có rất nhiều vụ việc động vật chết do ăn nhầm rác thải nhựa bị xả bừa bãi ra môi trường. Hoặc chết do rác thải nhựa thắt vào cổ, gây tắc thở và chết.

Thực trạng rác thải nhựa tại Việt Nam

Việt Nam sử dụng chủ yếu các sản phẩm từ nhựa với lượng rác thải nhựa khổng lồ

Việt Nam thuộc top nước đang phát triển. Vì vậy không ngạc nhiên khi các sản phẩm bằng nhựa rẻ, bền, dễ sản xuất được ưu chuộng sử dụng. Các loại đồ dùng bằng nhựa đặc biệt là các đồ dùng để chứa đựng được sử dụng rất nhiều. Ước tính trung bình 1 người Việt Nam sử dụng từ 5 đến 7 loại túi nhựa hàng ngày. Chưa kể sử dụng các loại cốc nhựa, thìa nhựa, ông hút bằng nhựa,… và các sản phẩm bằng nhựa khác

Hầu hết các loại giao dịch mua bán hàng ngày đền sử dụng sản phẩm từ nhựa. Ngoài chợ, trong các cửa hàng, trung tâm mua sắm,… đều sử dụng đồ nhựa, đặc biệt là đồ nhựa sử dụng 1 lần.

Rác thải nhựa cũng chiếm phần lớn khối lượng rác thải trong các bãi rác tại Việt Nam. Trong một đống rác thì không khó để nhận thấy sự xuất hiện của rác thải nhựa. Thực trạng rác thải nhựa còn nhiều hơn rác thải thông thường.

Tình trạng tái chế, tái sử dụng sản phẩm từ nhựa tại Việt Nam

Sản phẩm từ nhựa tại Việt Nam được sử dụ g chủ yếu là loại sử dụng một lần. Vì chi phí rẻ, không cần mất công tái sử dụng nên nhiều người vẫn bỏ đi mặc cho những khuyến cáo về môi trường. Và các loại sản phẩm nhựa sử dụng nhiều lần, các sản phẩm sinh học khác cũng chưa thể thay thế vì giá thành đắt.

Tại Việt Nam rác thải nhựa được tái chế nhưng với số lượng không nhiều. Dẫn tới tình trạng rác thải nhựa còn tồn tại nhiều trong tự nhiên. Trên đường phố, các con sông, bờ biển, khu du lịch không khó để bắt gặp rác thải nhựa.

Chưa kể công nghệ tái chế tại Việt Nam còn nghèo nàn lạc hậu. Tại các cơ sở tái chế thô sơ, việc tái chế còn gây ô nhiễm môi trường hơn nhiều lần. Đặc điểm nổi bật ở các cơ sở này là khói đen ngùn ngụt và có mùi khét cả một vùng.

Sử dụng các sản phẩm sinh học, an toàn với môi trường thay thế các sản phẩm từ nhựa tại Việt Nam

Hiện nay tại Việt Nam đã có rất nhiều các sản phẩm sinh học, sản phẩm an toàn với môi trường thay thế các sản phẩm làm từ nhựa. Các loại túi nilon được thay thế bằng các loại túi sử dụng nhiều lần hoặc dễ dàng phân hủy. Hay thay thế sử dụng các loại vật liệu nhựa sử dụng một lần như ông hút bằng sắt, gỗ, cỏ,… hộp đựng bằng gỗ, sứ, kim loại,… Các loại cốc nhựa thay thế bằng cốc thủy tinh, sứ, gỗ,…

Tuy nhiên việc sử dụng rộng rãi các sản phẩm thay thế này chưa được phổ biến. Người dân vẫn sử dụng các loại sản phẩm từ nhựa và sản phẩm từ nhựa sử dụng một lần hơn nhiều lần các sản phẩm thay thế an toàn với môi trường.

Vì vậy cần đẩy mạnh việc tuyên truyền sử dụng các sản phẩm thay thế an toàn với môi trường. Tạo điều kiện thuận lợi cho việc sản xuất, phân phối các sản phẩm thân thiện với môi trường để thay thế các sản phẩm từ nhựa.

Mỗi người chung tay phân loại rác thải đúng cách, hạn chế sử dụng sản phẩm làm từ nhựa.